Ese kuki gutumizaho ibitwaro karundura muri Afurika byagabanyutseho kimwe cya kabiri?

Ese kuki gutumizaho ibitwaro karundura muri Afurika byagabanyutseho kimwe cya kabiri?
Mu myaka icumi ishize, gutumiza intwaro mu mahanga ku bihugu bya Afurika byagabanutseho kimwe cya kabiri, bitewe ahanini n’igabanuka rikomeye mu gutumiza izi ntwaro kwa Algeria na Maroc nk’ibihugu bisanzwe biza imbere ku mugabane mu kugura intwaro, mu gihe u Bushinwa bwafashe igice kinini cy’isoko ry’umugabane buryambuye u Burusiya.
Ibi ni ibyatangajwe n’ikigo mpuzamahanga gishinzwe ubushakashatsi ku mahoro cya Stockholm (SIPRI), muri uku kwezi cyasohoye amakuru mashya ajyanye no guhererekanya intwaro ku Isi mu 2023.
Ikigo cyasanze gutumiza intwaro mu mahanga muri Afurika byaragabanutseho 52% hagati ya 2014–18 na 2019-23, ibyo bikaba byaratewe ahanini no kugabanuka kw’intwaro zitumizwa mu mahanga na Algeria (–77%) na Maroc (–46) %).
Abacuruje intwaro cyane muri Afurika muri 2019–23 ni u Burusiya, bwihariye 24% by’intwaro zatumijwe muri Afurika, Amerika (16%), u Bushinwa (13%) n’u Bufaransa (10%).
Ibihugu byo muri Afurika yo munsi y’ubutayu bwa Sahara byabarirwaga 2,2% by’ibicuruzwa byose bya gisirikare bitumizwa mu mahanga muri 2019–23. Ubushakashatsi bwa SIPRI bwagaragaje ko ibicuruzwa byabo byatumijwe mu mahanga byagabanutseho 9.0% ugereranije no muri 2014–18.
Ibihugu bitatu bya mbere bitumiza mu mahanga intwaro nyinshi muri aka karere ko munsi y’ubutayu bwa Sahara muri 2019–23 ni Nigeria (bwihariye 16% ), Angola (9.2%) na Senegal (9.2%).
Afurika yo munsi y’Ubutayu bwa Sahara yakira intwaro zikomeye zitangwa n’abashoramari banyuranye bahatanira kugira uruhare mu karere. N’umugabane wa 19% w’ibicuruzwa bitumizwa mu mahanga, u Bushinwa bwarenze gato u Burusiya bwari bufite 17%, mu kugurisha intwaro nyinshi muri Afurika yo munsi y’ubutayu bwa Sahara muri 2019–23.
SIPRI yavuze ko ariko, habaye kugabanuka cyane kw’intwaro zitumizwa mu Bushinwa (–23%) no mu Burusiya (–44%) hagati ya 2014–18 na 2019-23. U Bufaransa nicyo cya gatatu mu bihugu bitanga intwaro nyinshi muri Afurika yo munsi y’Ubutayu bwa Sahara muri 2019–23, aho kihariye 11% by’intwaro zitumizwa mu mahanga.
Turkiya yari iya kane mu gutanga intwaro nyinshi, n’umugabane wa 6.3%, ahanini bitewe no kohereza kajugujugu z’intambara muri Nigeria n’indege zo kwitorezaho hamwe n’indege zitagira abadereva (UAVs) mu bihugu byinshi.
Ahandi hose mu karere, SIPRI yasanze Misiri ari yo ya karindwi ku Isi mu gutumiza intwaro mu mahanga muri 2019–23. Mu bicuruzwa byatumizwaga mu mahanga harimo indege zirenga 20 z’intambara hamwe n’ubwato 10 bw’intambara bugamije kongera ingufu mu gisirikare cyayo.
Ku rundi ruhande, SIPRI yasanze ibihugu byo mu Burayi byarakubye hafi kabiri intwaro bitumiza mu mahanga (+ 94%) hagati ya 2014–18 na 2019–23 kubera intambara yo muri Ukraine ndetse n’amakimbirane yo mu karere, aho 55% by’intwaro zitumizwa mu mahanga n’ibihugu by’u Burayi muri 2019– 23 zatanzwe na USA, bivuye kuri 35% muri 2014–18.